Chałupy Wilkołaza Drugiego, cz. 2
W ramach cyklu o wilkołaskich chałupach, wracamy do Wilkołaza Drugiego żeby przyjrzeć się kilku budynkom mieszkalnym i gospodarczym. Chałupy, które dziś przedstawiam mają podobną konstrukcję są typowymi dla naszej wsi budynkami wznoszonymi w pierwszych dekadach XX wieku.
Pierwszy dom znajduje się na początku tej części Wilkołaza. Z opisu z karty ewidencyjnej dowiadujemy się, między innymi:
Chałupa należy do typowych realizacji budownictwa mieszkalnego zachowanego na terenie wsi Wilkołaz oraz we wsiach sąsiednich.
Dokładna data wzniesienia chałupy nie jest znana. Wybudowana została zapewne ok 1914 r. we wsi Rudnik /gm. Wilkołaz/ a ok 1929 r. przeniesiona na obecne miejsce przez Stanisława Leziaka. Następnie była własnością syna Jakuba Leziaka, a od 1973 r. - zięcia Kazimierza Pastuszaka. Od 1987 r. przeszła z kolei na własność zięcia K. Pastuszaka - Henryka Stelmacha.
Po zestawieniu na obecnym miejscu obiekt nie był poddawany większym zmianom. Ok. 1975 r. słomiane poszycie dachu zmienione zostało na eternit falisty.
Budynek parterowy, założony na planie prostokąta, szerokofrontowy. Układ wnętrza jedno- i półtoratraktowy: od wsch. obszerna izba, od zach. - kuchnia i komora, pośrodku przelotowa sień.
Kolejna chałupa ujęta w rejestrze wraz z oborą i kurnikiem znajduje się w dalszej części Wilkołaza II, za zakrętem.
Chałupa wraz z zabudową gospodarczą została wzniesiona ok 1917 roku, po zniszczeniach wojennych I wojny świat. Gospodarstwo należało wówczas do Andrzeja Kołtuna, następnie przeszło na własność jego syna - Józefa (obecnego właściciela).
Obiekt nie był poddawany większym zmianom. Jedynie zmienione zostało ok. 1960 r. pokrycie dachu ze strzechy na eternit oraz ok. 1975 r. przebudowano urządzenia ogniowe w izbie od wsch. i wyburzono trzon kuchenny sieni.
Budynek parterowy, założony na planie prostokąta, szerokofrontowy. Układ wnętrza jednotraktowy (izba), w zach.- dwutraktowy (kuchnia i komora), pośrodku przelotowa sień.
Elewacja frontowa trójosiowa z otworem wejściowym pośrodku i oknami po bokach; drzwi o ozdobnie rzeźbionych kwaterach zaopatrzone w płycinowe okiennice. Elewacja od podwórza dwuosiowa - z wejściem i oknem od wsch.; ściana wsch, z jednym otworem okiennym; zach.- ślepa.Obora wraz z pozostałą zabudową gospodarczą i domem mieszkalnym została wzniesiona ok. 1917 roku, po zniszczeniu poprzedniej zabudowy w czasie I wojny światowej. Budynek zachowany do naszych czasów w niezmienionym stanie.
Założona na planie wydłużonego prostokąta, o trójdzielnym układzie wnętrza w części murowanej i wozownią od pn. Wejścia do poszczególnych części budynku w ścianie wsch. Murowana z białego kamienia wapiennego (tzw. opoki) z niewielkim dodatkiem cegły ceramicznej przy obramieniach otworów drzwiowych i okiennych oraz w narożach przy pn. ścianie szczytowej. Wozownia o konstrukcji szkieletowej z drewna sosnowego.
Trzecia chałupa oraz spichlerz znajdują się już prawie na końcu wsi niedaleko skrzyżowania z kapliczką św. Jana Nepomucena.
Chałupa została wzniesiona ok. 1915 r. przez Wojciecha Kozła i jego syna Dominika (cieślę i stolarza). Po śmierci Dominika kozła (1971 r.) zabudowania wraz z gospodarstwem przeszły na własność córki i jej męża - Stefana Serwinka. Obiekt nie był poddawany żadnym większym zmianom.
budynek założony na planie prostokąta, szerokofrontowy. Układ wnętrza trójdzielny, w części wsch. jednotraktowy (izba), w zach. — półtoratraktowy (kuchnia i komora), pośrodku przelotowa sień.
Urządzenia ogniowe: w sieni kamienny komin arkadowy; w kuchni kaflowy trzon kuchenny z kapą, piec chlebowy i ogrzewczy; w izbie trzon kuchenny z kapą, piec ogrzewczy z białych zdobionych kafli oraz piec chlebowy z wsadem od strony sieni.Spichlerz jest jednym z najstarszych przykładów tego typu budownictwa występującego dość powszechnie na terenie wsi. Budynek został wzniesiony ok. 1918 r. przez Józefa Pelaka, następnie wraz z gospodarstwem i pozostałą zabudową przeszedł na własność syna Jana Pelaka (obecnego właściciela).
Pierwotnie obiekt był poszyty strzechą, która ok. 1970 r. zmieniona została na dachówkę cementową. Poza tym spichlerz nie był poddawany większym zmianom czy przebudowom, jedynie do pn. ściany szczytowej dobudowano w ostatnich latach niewielką komórkę.
Źródło: zabytek.pl