Pokaz inwentarza i przemysłu drobnego w Wilkołazie 1909
Maciej Jastrzębski
Bez wątpienia ważnym i odświętnym wydarzeniem w życiu wsi przed I Wojną Światową były jednodniowe pokazy inwentarza i drobnego przemysłu. Pod patronatem Lubelskiego Towarzystwa Rolniczego przygotowywali je działacze kółek rolniczych we współpracy z Lubelskim Wydziałem Kółek Rolniczych, który wspierał organizatorów finansowo, wyszukiwał fundatorów nagród, zapewniał wreszcie sędziowską kadrę.
Na Lubelszczyźnie prowincjonalne wystawy odbyły się po raz pierwszy latem 1909 r. Urządzono je w Wilkołazie, Nałęczowie, Lubartowie, Krasnymstawie i Hrubieszowie. Dość dobrze takie wydarzenie, które odbyło się w Wilkołazie relacjonują ówczesne gazety.
W Wilkołazie wsi powiatu Janowskiego odbyła się z inicjatywy panów Hemplów ze Skorczyc, Wystawa Rolniczo-Przemysłowa. Był to pierwszy tego typu pokaz w guberni Lubelskiej.
Czytaj więcej: Pokaz inwentarza i przemysłu drobnego w Wilkołazie 1909
Wilkołaskie młyny
Trudno sobie wyobrazić współczesną nawet wieś bez młyna, co dopiero wieś sprzed pięćdziesięciu czy stu lat. Miejscowości położone nad rzekami posiadały młyny wodne - jak np. Zakrzówek, a w tych gdzie odpowiedniej rzeki nie było królowały młyny napędzane siłą wiatru. Jedne i drugie wymagały odpowiedniego doboru miejsca, gdzie taki młyn mógł działać. Elektryfikacja wyeliminowała ten problem i w zasadzie można było budować młyny gdziekolwiek.
Gdzie znajdowały się młyny w Wilkołazie? Wskazówek udzielają historyczne mapy. Na mapie kwatermistrzowskiej z 1843 r. oznaczono młyn wodny w Wilkołazie II u ujścia wąwozu (dawna nazwa tego miejsca to Kał) oraz drugi w Zalesiu na Urzędówce.
Początek szkolnictwa w Wilkołazie
Dzięki kronikom i archiwom znamy XX-wieczną historię szkoły w Wilkołazie. Pojawia się jednak pytanie jakie były pierwotne początki edukacji na tych terenach? Kiedy po raz pierwszy zapłonął płomyk w kaganku oświaty? Znowu, z pomocą dawnych dokumentów przechowywanym w archiwach możemy odpowiedzieć na te pytania. Ziemia wilkołaska miała ogromne szczęście i zaszczyt być miejscem, gdzie ksiądz Piotr Ściegienny rozpoczął swą patriotyczną działalność. Więcej, możemy prześledzić historię jego starań o założenie pierwszej szkoły w zasadzie od pierwszej myśli o rozpoczęciu edukacji wilkołaskich dzieci, przez skromne początki szkółki, po trudności i wyzwania, które przed nim stawiała trudna ówczesna rzeczywistość.
Nazwisko księdza Piotra Ściegiennego kojarzone jest z jego działalnością społeczną i niepodległościową po powstaniu styczniowym, w okresie gdy był wikariuszem w Wilkołazie. Został nim w 1833 roku po likwidacji przez zaborcę klasztoru i szkoły ojców Pijarów w Opolu Lubelskim (do seminarium Pijarów w Warszawie wstąpił we wrześniu 1827 roku, by po miesiącu zostać przeniesionym do pijarskiej szkoły wydziałowej w Opolu Lubelskim). Miał wtedy 32 lata, rok posługi kapłańskiej, wizję poprawy sytuacji ludu chłopskiego i wielką determinację w urzeczywistnieniu swoich zamierzeń. Więcej na temat życiorysu i działalności księdza Ściegiennego możemy się dowiedzieć z wielu dostępnych opracowań m.in. Tadeusza Mencla - „Piotr Ściegienny - przywódca spisku chłopskiego” (Kalendarz Lubelski, 1974), czy książki Adolfa Sowińskiego „Wikary z Wilkołazu” (fragment na stronie Mariusza Pelaka).
Projekt Szkoły Podstawowej
Pierwsza szkoła zajmuje szczególne miejsce w historii każdego z nas. Oprócz oczywistego wpływu na kształtowanie naszej świadomości, rozwój intelektualny, społeczny jest też miejscem w przestrzeni, które jest w naturalny sposób wspólnym ogniwem historii pokoleń.
To tutaj od kilkudziesięciu lat łączą się ścieżki, które tysiące razy pokonywali nasi rodzice i dziadkowie z tornistrami na plecach, w krótkich spodenkach, pomysłami na zabawy i psoty w głowach i może czasem z planami na życie. Dzięki archiwom możemy się dowiedzieć jakie były początki budynku tej szkoły.
Źródła podstawowe
Każda historia ma swój początek. Jak już pisałem nie ośmielę się wchodzić w rolę historyka, analizować i tworzyć uporządkowaną chronologię zdarzeń prowadzących od założenia parafii aż po dzień dzisiejszy, a tylko wskazać dostępne online źródła wiedzy, na które powołują się opracowania historyczne i moje „znaleziska”.
Zwięzłe opracowania historii miejscowości znajdziemy na stronach:
- Urząd Gminy Wilkołaz - Historia i zabytki
- Strona Mariusza Pelaka – dawno nie aktualizowane, ale cenne źródło tekstów o Popkowicach, Leszczynie, Urzędowie i Wilkołazie
Jednym z podstawowych źródeł wiedzy o początkach wielu miejscowości jest „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” Jana Długosza z lat 1470-1480. Jest to najstarszy znany polski spis beneficjentów, dóbr i przywilejów, na który powołują się opracowania dotyczące historii Wilkołaza. Miejscowość wymieniona jest na stronie 551 II tomu (Wilkolazi), na kolejnej znajduje się wzmianka o Woli Wilkołaskiej (Wylkolaszka Wolya).
Podkategorie
Strona 3 z 3